مقایسه تطبیقی محله های شهری شیراز از نظر عوامل کالبدی موثر بر پتانسیل وقوع جرم و احساس امنیت و ارائه راهکارهای طراحی

عوامل متعددی از قبیل خصوصیات فردی، اجتماعی-اقتصادی و کالبدی جامعه بر میزان آسیب پذیری آن در برابر جرائم موثر است. به طور کل، دو رویکرد در شناسایی رابطه بین امنیت و محیط شهری وجود دارد. از یک طرف، محیط فیزیکی به عنوان بستری برای ایجاد فرصت ارتکاب به جرم شناخته می شود؛ از طرف دیگر نقش آن در احساس امنیت افراد مورد بررسی قرار می گیرد. در تحقیق حاضر تاثیرات محیط مصنوع بر پتانسیل وقوع جرم و احساس امنیت افراد در چهار محله ی شهر شیراز مورد آزمون قرار گرفته است. برای دستیابی به این هدف، خصوصیات کالبدی محله های مورد مطالعه از قبیل نحوه اختلاط کاربری، فرصت های نظارت و نشانه های قلمروگرایی با یکدیگر مقایسه شده است. همچنین به منظور ارزیابی میزان احساس امنیت و روابط اجتماعی در بین ساکنین، تعداد 400 پرسشنامه توسط سرپرست های خانوار تکمیل گردیده است. نتایج نشان می دهد که خصوصیات کالبدی محله های مورد مطالعه و احساس امنیت ساکنین آنها با یکدیگر تفاوت معنادار دارد. همچنین بین برخی خصوصیات فردی و اقتصادی-اجتماعی ساکنین (از قبیل جنسیت، گروه درآمدی و حس جامعه-گرایی) با احساس امنیت آنها رابطه معنادار وجود دارد. ویژگی های کالبدی محیط از طریق تعاملات اجتماعی با پتانسیل وقوع جرم و احساس امنیت مرتبط هستند. با این وجود، برخی خصوصیات کالبدی که تقویت کننده روابط اجتماعی است، موجب افزایش احساس امنیت ساکنین نمی شود. افرادی که در منازل کوچک، کم ارتفاع و در مجاورت معابر باریک زندگی می کنند نسبت به سایرین پیوندهای اجتماعی محکم تری دارند با این حال از احساس امنیت بیشتری برخوردار نیستند. زندگی در مجاورت زمین های بایر منجر به روابط اجتماعی ضعیف تر و احساس امنیت کم تر در بین ساکنین شده است. یافته های تحقیق در نهایت جمع بندی شده و راهکارهای کالبدی ارائه گردیده است.